Ziek op school

Een goede gezondheid is onontbeerlijk, maar niet altijd evident. Jaarlijks razen griep- en andere virussen of epidemieën door ons land én onze scholen. Wat als je kind door ziekte niet naar school kan? Of als hij/zij tijdens de schooluren ziek wordt? Mag de school medicijnen toedienen? Wat zijn de regels i.v.m. aan- en afwezigheden op school ook al weer?

1.1 Regelgeving voor het kleuteronderwijs

• Kinderen mogen naar de kleuterklas vanaf de eerste instapdatum die valt nadat ze 2,5 jaar geworden zijn. Voor kinderen jonger dan 5 jaar is kleuteronderwijs niet verplicht, maar het wordt wel sterk aanbevolen. Komt je kleuter eens een dagje niet naar school, breng dan de school tijdig op de hoogte van zijn/haar afwezigheid. Een doktersbriefje of een andere schriftelijke verantwoording hoef je bij de school niet in te dienen, tenzij dit anders vermeld staat in het schoolreglement.
• Vanaf 1 september 2020 is er voor 5-jarigen een leerplicht van 290 halve lesdagen. Zo volgen alle kinderen minstens één jaar kleuteronderwijs, waar zij niet alleen sociale, talige en praktische vaardigheden leren, maar ook worden voorbereid op het lager onderwijs. Het spreekt voor zich dat regelmatig schoollopen voor kleuters heel belangrijk is.

1.2 Regelgeving voor het lager- en secundair onderwijs

• Kinderen zijn in België leerplichtig van 5 tot en met 18 jaar (voor jongeren die na 30 juni 18 jaar worden, loopt de leerplicht tot 30 juni van het jaar waarin ze 18 worden). De leerplicht kan eerder eindigen op voorwaarde dat de jongere een diploma secundair onderwijs heeft behaald.

• Een jongere kan ook deeltijds leerplichtig zijn. Dit kan op de leeftijd van 16 jaar of wanneer een jongere van 15 jaar de eerste 2 jaren van het voltijds secundair onderwijs heeft beëindigd (geslaagd of niet). Een jongere die deeltijds leerplichtig is, kan kiezen voor deeltijds leren en deeltijds werken.
• Als ouder ben je verantwoordelijk voor het regelmatig schoollopen van je leerplichtig kind. Je moet erop toezien dat je kind alle schooldagen in de school aanwezig is en er de lessen volgt. Je mag je kind dus niet van school houden om bijv. buiten de schoolvakanties op reis te gaan.

• Het is in het belang van de kinderen om elke dag naar school te gaan. Zo lopen ze geen (leer-) achterstand op, raken ze beter opgenomen in de klasgroep, krijgen ze alle mogelijk leerkansen...
  

Breng de school zo snel mogelijk op de hoogte dat je kind afwezig zal zijn. Dat mag telefonisch, maar moet altijd gevolgd worden door een schriftelijke verantwoording. Tijdens een schooljaar mag je als ouder zelf 4 keer een ziektebriefje schrijven, telkens voor maximaal 3 opeenvolgende kalenderdagen.

2.1 Wanneer heb je een doktersbriefje nodig voor de school?

• Als je kind na 3 opeenvolgende dagen nog ziek is, moet je vanaf de 4de dag een doktersbriefje aan de school bezorgen. Let op: als je kind vrijdag, zaterdag, zondag en maandag ziek is, is een medisch attest noodzakelijk.
• Heb je zelf al 4 keer een ziektebriefje geschreven en valt je kind weer ziek, dan heb je vanaf de eerste ziektedag een medisch attest van een dokter nodig.
• Het is belangrijk dat het briefje van de ouders of het medisch attest zo vlug mogelijk aan de school bezorgd wordt. Als je kind langer dan 10 dagen thuisblijft, moet je het doktersattest onmiddellijk aan de school bezorgen.

2.2 Wat als je kind ziek is tijdens de examens?

• In het secundair onderwijs heeft je kind in de examenperiode altijd een medisch attest nodig van een dokter. Een briefje van de ouders volstaat niet!

• In het basisonderwijs zijn er geen afgebakende examenperiodes, dan gelden de gewone regels:

o   Een ouder mag zelf 4 keer per schooljaar een ziektebriefje schrijven, telkens voor maximum 3 opeenvolgende kalenderdagen.

o   Is je kind langer of vaker ziek? Dan is een medisch attest van een dokter nodig.

2.3 Wat als je kind vlak voor of na een schoolvakantie ziek wordt?

Vlak voor en na schoolvakanties (zomer-, herfst-, kerst-, voorjaars- en paasvakantie) gelden de gewone regels. Een medisch attest aansluitend op een vakantie is niet meer verplicht (tenzij je als ouder al 4 keer een ziektebriefje schreef). Je kind mag niet afwezig zijn op school omwille van vroegere of latere vertrektijden voor vakantie.

2.4 Mag mijn kind om andere redenen dan ziekte afwezig zijn van school?

Je kind mag afwezig zijn:

• bij een begrafenis of huwelijk van een naaste (iemand die onder hetzelfde dak woont, of een bloed- of aanverwant)

• op feestdagen van de religie of levensbeschouwing van uw kind (bv. suikerfeest)

• om persoonlijke redenen, als u toestemming krijgt van de directeur van de school

• als de school onbereikbaar of ontoegankelijk is (vb. een overstroming of staking van het openbaar vervoer)

• door een oproeping of dagvaarding voor een rechtbank

• door maatregelen van de bijzondere jeugdzorg

• om een familieraad bij te wonen

•  om deel te nemen aan een sportmanifestatie, stage, toernooi of wedstrijd als topsportbelofte (enkel in het basisonderwijs en maximum 10 al dan niet gespreide halve dagen per schooljaar)

• omwille van quarantaine (bijvoorbeeld na terugkeer uit een oranje of rode zone) of bij een (vermoeden van) besmetting van het kind of in het gezin. Wanneer het kind of iemand van het gezin tot een risicogroep behoort, is een doktersattest vereist om de afwezigheid te wettigen.

In het secundair onderwijs mag uw kind ook afwezig zijn wegens:

• deelname aan de examens van de Examencommissie secundair onderwijs

• deelname aan de raad van bestuur of de algemene vergadering van de Vlaamse Scholierenkoepel

• deelname aan toernooien, stages of intensieve trainingsperiodes als topsporter met een A- of B-statuut

• een zwangerschap: uw dochter kan maximum 1 week voor haar vermoedelijke bevallingsdatum tot maximum 9 weken na haar bevalling afwezig zijn.

Meld deze afwezigheden altijd vooraf en bezorg de school zo snel mogelijk een schriftelijke verantwoording.

Wanneer een leerling op school klaagt over pijn of ongemak zal eerst de ernst van de situatie correct ingeschat moeten worden.

• Heeft de leerling last van een eerder onschuldig ongemak (hoofd– of buikpijn, menstruatiepijn, ...), dan kan hij/zij even bijkomen in het verzorgingslokaal van de school. Van zodra de leerling zich beter voelt, kunnen de lessen verder gevolgd worden.

• Als de pijn de leerling hindert om de lessen te volgen of als het kind koorts maakt, zal de school de ouders verwittigen. Zij komen het kind afhalen als ze dat kunnen. Soms is het voor ouders niet mogelijk om hun kind meteen van school te halen, bijv. door werkomstandigheden. In dit geval vraagt de school advies aan de ouders. De ouders kunnen bijv. vragen om met het kind naar de huisarts te gaan of het kind naar de grootouders te brengen. Zijn de ouders van de leerling onbereikbaar, dan kan de school de huisarts van het kind of de schoolarts contacteren. De school mag een zieke leerling nooit tijdens de schooltijd zonder begeleiding naar huis sturen, ook niet in het secundair onderwijs.

• Wanneer spoedeisende hulp noodzakelijk is, zal het schoolpersoneel de eerste hulp verlenen en een ambulance bellen. De ouders worden zo snel mogelijk gecontacteerd. Afhankelijk van de reistijd van de ouders, komen de ouders naar school en rijden met de ambulance mee naar het ziekenhuis, ofwel belt de school door naar welk ziekenhuis je kind wordt overgebracht, zodat de ouders rechtstreeks daarheen kunnen. In het laatste geval zal er altijd een personeelslid van de school meerijden met de ambulance naar het ziekenhuis, zodat uw kind niet alleen is. Indien er geen plaats is in de ambulance, zal een personeelslid van de school de ambulance volgen met eigen vervoer.
  

Misschien vraag je je af waarom scholen niet al gauw een pilletje geven aan de leerlingen als ze klagen over bv. pijn, misselijkheid of diarree? Weet dat dit altijd een zeker risico inhoudt! Een kind kan immers allergisch reageren bij het innemen van een bepaald medicijn of het toegediende medicijn kan nadelige reacties doen ontstaan met al eerder ingenomen medicijnen. Of een leerling vraagt aan meerdere leraren een (zoet) siroopje tegen de pijn...

Medicijnen toedienen op school is een risico en kan medische en juridische gevolgen hebben. In ons land is iedereen verplicht hulp te verlenen aan een persoon in nood. Het toedienen van medicijnen valt echter niet onder eerste hulp. Dat was tot voor kort enkel voorbehouden aan artsen, apothekers en andere medische beroepen. De regelgeving wijzigde waardoor ook 'Bekwame Helpers' op school medicijnen mogen toe te dienen. Een Bekwame Helper is iemand die zelf geen verpleegkundige is en toch bepaalde verpleegkundige handelingen mag doen. Deze persoon is gebonden aan een aantal voorwaarden en is wettelijk beschermd om een of meerdere welomschreven verpleegkundige handelingen uit te voeren. De voorwaarden en meer info is hier te vinden.  ​

Scholen zijn  volgens de regelgeving verplicht een medicijnbeleid te ontwikkelen, bij voorkeur in overleg met het CLB. Het is niet meer noodzakelijk om een doktersattest te hebben om een leerling op school medicijnen te laten innemen. Het is voldoende om een etiket van de apotheek te hebben met daarop de gegevens van de voorschrijvende arts en de wijze waarop het geneesmiddel wordt toegediend. Een medicijnattest blijft echter een veilige oplossing. In principe is een geschreven verklaring van de ouders voldoende, maar vaak is het nuttig dat de arts een attest schrijft. Zeker bij medicijnen op voorschrift vragen veel scholen een doktersattest. Scholen mogen zelf beslissen of deze op het verzoek van de ouders om medicijnen toe te dienen ingaan of niet omdat het kader van Bekwame Helper op vrijwilligheid steunt. Enkele tips:

• Zorg dat de school je kan bereiken in geval van nood, thuis en op het werk. Heb je een nieuw telefoonnummer of ben je van werk veranderd? Vergeet het niet door te geven aan de school!
  

• Probeer het gebruik van medicijnen op school zoveel mogelijk te vermijden.
  

• Wees je er bewust van dat de school op eigen initiatief geen medicijnen mag toedienen. Een ziek kind laat je dan ook beter thuis uitzieken.

• Alleen als een kind medicijnen nodig heeft en die kunnen niet thuis gegeven worden, kan de school ze toedienen. Voorzie steeds een ondertekend medicijnattest. Denk hier zeker aan bij (meerdaagse) uitstappen.
  

• Stop medicijnen niet los in de boekentas. In het basisonderwijs geef je ze best zelf aan de leraar, vergezeld van het ingevuld attest.
  

• Kijk de schoolafspraken i.v.m. medicijnen na in het schoolreglement. Vraag indien nodig de school om toelichting.
  

• Het medicijnbeleid op school is een interessant onderwerp om op de ouderraad te agenderen! Heeft de school een apotheekkast? Vinden ouders het medicijnattest op de schoolwebsite?

Elk kind dat school loopt in een erkende school in Vlaanderen, moet naar het centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) voor een systematisch contact (voorheen medisch onderzoek genoemd):

• in de 1ste kleuterklas

• in het 1ste, 4de en 6de leerjaar van het lager onderwijs

• in het 3de jaar van het secundair onderwijs

De CLB-arts en -verpleegkundige testen de ogen en oren van je kind, meten de lengte en het gewicht, kijken de tanden en de houding na en kijken ook of je kind zich normaal ontwikkelt. Zo kan het CLB snel beginnende ziektes opsporen en erger voorkomen. Ook de inentingen van je kind worden opgevolgd. Het CLB volgt het basisvaccinatieschema. Je bent niet verplicht je kind te laten vaccineren door het CLB. Vaccinaties kunnen door het CLB wel kosteloos worden besteld.

Het CLB bevraagt ook ouders en leerlingen en kan in gesprek gaan over de gezinssituatie, leefgewoonten en welbevinden.

Een CLB moet zich zo organiseren dat:

• de ouders aanwezig kunnen zijn bij het systematisch contact van de 3-jarigen of kinderen in de eerste kleuterklas.

•  ouders eventueel aanwezig kunnen zijn voor de 6-, 9- en 11-jarigen.

Bij de 14-jarigen wordt deelname door de ouders aan het contact niet gestimuleerd. Op deze leeftijd zijn leerlingen eerder geneigd om niet al hun leefgewoontes te delen met hun ouders. Een leerling kan altijd aangeven niet te willen praten over bepaalde zaken in aanwezigheid van zijn ouders. De CLB-medewerker zal dit respecteren.

Als je grondige bezwaren hebt tegen de schoolarts, mag je het medisch onderzoek ook door de huisarts laten uitvoeren. Die moet dan wel net dezelfde testen uitvoeren en de resultaten doorgeven aan de CLB-arts. Het onderzoek door de CLB-arts is gratis en gebeurt tijdens de schooluren.

Is je kind langdurig of chronisch ziek waardoor hij/zij lange tijd niet naar school kan of voor korte opeenvolgende periodes afwezig is, dan zijn er mogelijkheden om onder bepaalde voorwaarden op een andere manier les te volgen. Bekijk ook onze informatie over TOAH, SIO en andere initiatieven.

• Tijdelijk onderwijs aan huis (TOAH):

Is je kind langdurig afwezig wegens ziekte of ongeval, of is het chronisch ziek? Dan heeft het onder bepaalde voorwaarden tijdelijk recht op 4 lestijden per week onderwijs aan huis. Ook een leerling die langdurig afwezig is wegens moederschapsverlof, heeft onder dezelfde voorwaarden recht op tijdelijk onderwijs aan huis. TOAH kan zowel in het gewoon als in het buitengewoon basisonderwijs en in de meeste richtingen van het secundair onderwijs. De school waar je kind als regelmatige leerling is ingeschreven, zorgt ook voor het tijdelijk onderwijs aan huis. De school beslist welke leraar welke vakken op welke dagen geeft. Dat gebeurt in overleg met de ouders en rekening houdend met het advies van de arts. Contacteer hiervoor de zorgleerkracht/leerlingenbegeleider van de school.

• Synchroon internetonderwijs (SIO);

Synchroon internetonderwijs (SIO) is er voor kinderen die langdurig of voor korte opeenvolgende periodes van school afwezig blijven wegens ziekte, moederschapsrust of een ongeval. Door synchroon internetonderwijs kan je kind thuis via de computer live de lessen op school meevolgen en er actief aan deelnemen. SIO ondersteunt het leerproces, beperkt de leerachterstand en bereidt je kind voor op de terugkeer naar school. Het zorgt ervoor dat de band met de school, de leerkrachten en de medeleerlingen behouden blijft. Voor jou en voor de school is SIO gratis. In Vlaanderen organiseert en begeleidt Bednet vzw het synchroon internetonderwijs. Contacteer hiervoor de zorgleerkracht of leerlingenbegeleider van de school.

• Diverse initiatieven:

Een aantal vrijwilligersorganisaties biedt andere initiatieven om je zieke kind onderwijs te geven, vooral wanneer niet aan de voorwaarden voor TOAH of SIO wordt voldaan. Voor een overzicht van deze initiatieven kan je terecht op de website van Onderwijs Vlaanderen.

VCOV, mei 2024