Thuisbetrokkenheid

Onderzoek duidt aan dat de betrokkenheid op de schoolloopbaan thuis het belangrijkste is: dus wat ouders thuis (niet) doen. In het participatiehuis situeert de thuisbetrokkenheid zich op de onderste bouwlaag. Hoe zichtbaar de ‘ouderbetrokkenheid op school’ ook mag zijn, ‘ouderbetrokkenheid thuis’ heeft dus een veel grotere impact op schoolsucces. Met andere woorden, de vormen van ouderbetrokkenheid die het meest zichtbaar zijn hebben het minst impact op schoolsucces.

Veel belangrijker dan aanwezig zijn op het schoolfeest en het oudercontact zijn de interesse, het enthousiasme en de betrokkenheid die de ouders thuis tonen voor het schoolleven en het leren van het kind. Ook de verwachtingen die de ouders uitstralen en de informele leerstimulansen die ouders aanreiken zijn van belang. Een voorbeeld van een informele leerstimulans is voorlezen tijdens de kleutertijd. 

De positieve effecten van de interesse en verwachtingen van ouders alsook informele leerstimulansen door ouders worden zowel gevonden bij kinderen uit middenklasse gezinnen als bij kinderen met laagopgeleide ouders of met ouders met een migratieachtergrond. Op basis hiervan concluderen de onderzoekers dat ook binnen meer kwetsbare gezinnen deze effectieve ouderstijl aanwezig kan zijn en op deze manier een positief effect heeft op de prestaties van leerlingen.

Maar niet elke vorm van hulp van de ouders is even efficiënt. Onderzoek vindt positieve effecten wanneer de thuisbetrokkenheid

• autonomie-ondersteunend is (vs. controlerend). Bijvoorbeeld: creëer een rustige omgeving waarin het kind zelf het huiswerk kan maken, eerder dan bepaalde eisen stellen rond het huiswerk. 
• gefocust is op het proces (vs. gefocust op persoon). Bijvoorbeeld: wanneer het huiswerk maken moeilijk verloopt, benoem dan dat je ziet dat je kind het probeert goed te doen, eerder dan te zeggen dat het kind precies geen zin heeft.
• gepaard gaat met positieve gevoelens (vs. met negatieve gevoelens). Bijvoorbeeld: wanneer je over de school praat met je kind, wees dan zelf enthousiast. 
• gepaard gaat met positieve, realistische overtuigingen over mogelijkheden van de leerling (vs. negatieve). Bijvoorbeeld: verwoord naar je kind dat je verwacht dat hij/zij alle oefeningen van zijn huiswerk maakt, zonder dat je verwacht dat je kind alle oefeningen juist maakt.

Meer info over hoe je als ouder thuis de schoolcarrière van je kind kan ondersteunen vind je bij onze tien tips over onderwijsondersteunend gedrag thuis. 

Wanneer ouders zelf taken oplossen of veel druk leggen op hun kind, zijn ze wel heel betrokken maar op een nefaste manier. In een examenperiode moeten ouders interesse tonen in het verloop van het studeren en de examens, maar daarnaast moeten ouders eigenlijk niet te hard bezig zijn met de examens. Ze moeten vooral zorgen voor gezond eten en een rustige studeerplek of een plek om samen te studeren met andere leerlingen. 

• Een ouderwerking kan signalen opvangen van hoe ouders thuis hun kind ondersteunen bij het schoolse leven. Zijn er signalen dat ouders het huiswerk voor hun kind maken? Of zijn er signalen dat leraren ouders vertellen dat hun kind ’s avonds meerdere uren moet studeren? Een ouderwerking kan deze signalen bundelen en bespreekbaar maken met ouders en/of het schoolteam.
• Een ouderwerking kan ouders informeren over effectieve thuisbetrokkenheid via een koffiemoment of een thema avond. Bereid dit voor door allerlei voorbeelden van effectieve thuisbetrokkenheid op te lijsten, dewelke ook haalbaar zijn voor de ouders op school.
• Een ouderwerking kan het schoolteam aansporen om ouders hierover aan te spreken bij het oudercontact, informele contacten met ouders … Leraren kunnen hun contacten met ouders gebruiken om ouders uit te leggen wat ze thuis kunnen doen om de onderwijsloopbaan van hun kind te ondersteunen. 
• Een ouderwerking kan een bevraging doen bij ouders over de manier waarop ze hun kind thuis ondersteunen in de schoolloopbaan. De inzichten kunnen teruggekoppeld worden naar de ouderwerking en/of het schoolteam. Indien uit de bevraging blijkt dat de thuisbetrokkenheid weinig effectief verloopt, kan dat de start betekenen van een informatiecampagne.
• Een ouderwerking kan meewerken met de school aan (voor)leesactiviteiten. Een ouderwerking kan er mee voor zorgen dat ouders hierbij betrokken worden en dat ouders tips krijgen om thuis aan de slag te gaan rond lezen. Heel concreet kan dit bijvoorbeeld tijdens de Grote Voorleesdag voor ouders of binnen een project zoals Lezen in Actie.

• Colpin, H. (2011). Bevorderen van schoolse betrokkenheid bij ouders. In: Vlaamse Onderwijsraad (Eds.), Gezin en school. De kloof voorbij, de grens gezet?, (147-161). Leuven/Den Haag: Acco. 
• Artikel ‘Ouderbetrokkenheid is meer dan een oudercontact’ (Klasse)
• Artikel 'Betrokken ouders, betere leerresultaten?' (Klasse)

April 2022