Peer mediation

Zoeken

Dit document is enkel zichtbaar voor leden van de VCOV.
Word nu lid
Bijlage
Peer mediation

Bij peer mediation of leerlingenbemiddeling worden leerlingen opgeleid om bij conflicten op school te bemiddelen.  Het kan een goede methode zijn om aan pestpreventie te doen.  Ook de ouderwerking kan een rol spelen.  

1. Wat is peer mediation?

Kinderen en jongeren kunnen sneller conflicten oplossen dan volwassenen. Ze bespreken hun ruzies liever met leeftijdsgenoten (in het Engels ‘peer’) dan met leraren.

Peer mediation is een methode waarbij neutrale, opgeleide leerlingen als bemiddelaar tussenbeide komen bij conflicten van leeftijdsgenoten. De bemiddelaars zijn geen scheidsrechters. Zij brengen de communicatie tussen de ruziënde leerlingen terug op gang en laten hen zo zelf oplossingen zoeken en tot een overeenkomst komen. Einddoel is het bereiken van een oplossing die beide partijen accepteren.

Een lid van het schoolteam weegt af of peer mediation raadzaam is voor een specifiek conflict. Alle partijen nemen uit vrije wil deel. Het kan niet verplicht of opgelegd worden.

De bemiddelaars treden altijd met 2 op bij een conflict. Zo kunnen ze elkaar steunen, bijsturen, aanvullen… tijdens de gesprekken en krijgt partijdigheid minder kans.

Schoolteams kunnen peer mediation inschakelen om conflicten op te vangen in het basis- en het secundair onderwijs. Vanaf de leeftijd van 9 jaar kunnen leerlingen opgeleid worden als leerlingenbemiddelaar. Hiervoor volgen ze (op initiatief van de school) een opleiding bij een externe organisatie of op de school zelf. Deze opleiding vraagt wel een investering van de school, zowel naar tijd als financiën.

Doorgaans zijn het leerlingen van het 6e leerjaar basisonderwijs die op school bemiddelen. In het secundair onderwijs zijn het bijv. leerlingen van de 3e graad die als bemiddelaar optreden bij conflicten in de 1e graad.  

2. In welke situaties wordt peer mediation toegepast?

In elke conflictsituatie moet afgewogen worden of peer mediation geschikt is. Elke situatie is anders, maar toch zijn er enkele conflicten die over het algemeen in aanmerking komen voor peer mediation:

  • Conflicten over vriendschappen
  • Beledigingen en roddels
  • Vooroordelen
  • Korte uitsluitingen bij een spel of bij het uitvoeren van een taak
  • Akkefietjes tijdens het spelen
  • Misverstanden of grappen die uit de hand lopen
  • Afgepakte of niet-teruggegeven geleende spullen
  • Het niet nakomen van afspraken
  • Plagerijen


Peer mediation is géén goede methode bij:

  • Geweld
  • Ernstig pestgedrag
  • Strafbare feiten
  • Als een volwassene betrokken partij is (bijv. een leraar)
3. Wat is het effect van peer mediation?

Peer mediation zorgt voor minder conflicten op school. Het is een methodiek met een direct en indirect effect op het welbevinden van leerlingen.

3.1 Direct effect 

  • Kinderen en jongeren leren hoe ze hun conflicten via wederzijds overleg op een sociaal aanvaardbare manier kunnen oplossen. Want als conflicten niet meer uit de hand lopen, krijgen ze geen kans om de sfeer te verzieken. Niemand wordt uitgesloten, leerlingen én leraren voelen zich prettiger en de schoolresultaten gaan erop vooruit. Peer mediation bewijst dat – tenminste binnen schoolmuren – conflicten ook op een vreedzame en respectvolle manier kunnen worden beslecht.
  • Zoeken naar een oplossing waarin iedereen zich kan vinden, vraagt van leerlingen dat ze luisteren naar elkaar, empathie opbrengen voor de positie van de ander, ideeën uitwisselen en een gedeeld plan uittekenen.
  • Leerlingen ontwikkelen via peer mediation een reeks vaardigheden die ze goed kunnen gebruiken – ook buiten conflictsituaties en buiten de school. Ze leren hun gevoelens correct te verwoorden, respectvol te luisteren, een situatie objectief te analyseren, kritisch te denken en naar oplossingen te zoeken.


3.2 Indirect effect 

  • Als kinderen en jongeren beschikken over manieren om conflicten niet uit te weg te gaan en ook niet te laten escaleren, dan staan ze assertiever en met meer zelfvertrouwen in het leven.
  • Omdat peer mediation dwingt tot het oplossen van problemen via dialoog, draagt het onrechtstreeks ook bij tot het doorbreken van stereotypen. Kinderen en jongeren die leren om elkaars gevoelens en beweegredenen te doorgronden, zijn toleranter voor elkaars verschillen. In scholen die steeds diverser worden, is dat een belangrijke troef.
4. Peer mediation als oplossing tegen pesten?

Peer mediation is een methodiek om op te treden bij ruzies of conflicten. Het is een vorm van conflictoplossing, geen aanpak van (ernstig) pestgedrag. Het is wel een onderdeel in het beleid van de school tegen pesten als preventief hulpmiddel. Het past in een geheel van maatregelen om een positief schoolklimaat te creëren. Een voorbeeld van een antipestprogramma is KIVA.

Ook al is peer mediation geen pasklaar antwoord op pestsituaties, toch speelt peer mediation wel een rol in het voorkomen van pesten: soms escaleert een onschuldige ruzie of ontaardt een klein misverstand in pesterijen. Om dat te vermijden, is het goed dat het conflict meteen ontmijnd wordt.

5. Hoe kan de ouderwerking een rol spelen?

Zowel voor oudercomités als ouderraden zien we een aantal mogelijkheden om een rol te vervullen in verband met peer mediation, wetende dat enkel een ouderraad officiële bevoegdheden heeft in het schoolbeleid.

  • Een ouderraad kan zowel op eigen initiatief als op vraag van de schoolraad, advies uitbrengen over het welzijnsbeleid van de school. Het al dan niet toepassen van peer mediation is een beslissing van de school die moet passen in het schoolbeleid, maar de ouderraad kan de methodiek wel onder de aandacht brengen.
  • Ook het nascholingsbeleid is een thema waar de ouderraad advies over kan uitbrengen. De ouderraad kan suggereren om nascholingen rond pesten of sociale vaardigheden in te plannen. Ook hier verwijzen we naar het schoolbeleid want nascholing vraagt steeds opvolging binnen een kader.
  • Indien de school beslist peer mediation in te voegen, kan de ouderwerking helpen bij het informeren van alle ouders. Dit kan via een infoavond, een flyer, bericht in de schoolkrant…
  • Eén of meerdere ouders kunnen deel uitmaken van een werkgroep op school rond peer mediation en bijv. helpen bij een enquête rond welbevinden.
  • De ouderwerking heeft een signaalfunctie naar de school: wat leeft er onder de ouders? Waar liggen ouders wakker van? Wat gaat er goed? Wat kan beter?
  • De ouderwerking kan peer mediation, en ruimer de preventie van pesten, agenderen op een vergadering. De school kan gevraagd worden om toelichting te geven bij dit aspect van het welzijnsbeleid. Benadruk zeker de constructieve bedoeling: het is een vraag naar toelichting en niet naar verantwoording.
  • Zoek samenwerking met de leerlingenraad. Breng het project ‘de Conflixers’ van VSK, de Vlaamse Scholierenkoepel, onder de aandacht. Indien er reeds ‘conflixers’ op school actief zijn, kan de ouderwerking mee nadenken over hoe de ouders hierover geïnformeerd worden en betrokken.
  • Het is belangrijk dat het gedachtegoed ondersteund wordt door de ouderwerking. Een breed gedragen visie heeft meer kans op slagen!
  • Tot slot: geef als ouderwerking het goede voorbeeld en duid een ouder aan die instaat voor ‘een goede sfeer’ in de ouderwerking. Eventueel kan die ouder bij onderlinge geschillen optreden als contactpersoon of bemiddelaar.

De brochure 'Pesten aanpakken, wat kunnen ouders doen?' geeft ouders informatie over wat ze thuis kunnen doen om pesten te voorkomen of hoe er mee om te gaan. De brochure richt zich naar alle ouders: zowel ouders van kinderen die pesten, als ouders van kinderen die gepest worden en ouders van omstaanders. 

6. Meer info


VCOV April 2021