Zoeken
Als we het over geletterdheid hebben, denken we al vlug aan hoe goed je kan lezen en schrijven. Het is echter ruimer dan dat. Het begrip geletterdheid verwijst naar de competenties om informatie te verwerven, te verwerken en gericht te gebruiken. Het kan gaan over:
- Taal, bijvoorbeeld lezen en schrijven
- Omgaan met cijfers en grafische gegevens, bijvoorbeeld een rapport begrijpen
- Werken met de computer en ICT, bijvoorbeeld werken met smartschool
Geletterd zijn is belangrijk om zelfstandig te functioneren en participeren in de samenleving. Het is nodig om zich persoonlijk te kunnen ontwikkelen en bij te kunnen leren. Nochtans hebben 1 op 7 volwassenen hier problemen mee.
Laaggeletterde ouders zullen vaak hun laaggeletterdheid verdoezelen. Zo zijn ze vaker afwezig op oudercontacten, ‘vergeten’ ze de agenda of formulieren in te vullen, is hun computer of smartphone vaak stuk…
Er bestaat een ruim gamma aan ondersteuningsmogelijkheden voor laaggeletterde ouders. Hier gaan we in op hoe je met ouders rond geletterdheid kan werken op school en in de ouderwerking.
Heldere communicatie
Heldere en toegankelijke communicatie (mondeling, schriftelijk en online) is voor alle ouders, en in het bijzonder voor laaggeletterde ouders, van belang. Laat je inspireren door de tips en tricks uit ons dossier communicatie.
Persoonlijk contact en ondersteuning
Persoonlijk contact met laaggeletterde ouders is essentieel. Zo kan je vinger aan de pols houden, ondersteuning bieden of doorverwijzen naar de juiste ondersteuning wanneer nodig. Bij een vertrouwensband durven ouders ook snel zelf de stap naar de school te zetten met hun vragen.
Een school of ouderwerking kan ook discreet ondersteuning bieden bij het invullen van formulieren. Wanneer ouders een briefje niet kunnen invullen, kunnen zij bijvoorbeeld op het secretariaat van de school hulp vragen. Op een koffiemoment kunnen ouders ook elkaar helpen hiermee.
Oefenkansen Nederlands
De school of een ouderwerking kan oefenkansen Nederlands voor ouders aanbieden, bijvoorbeeld via laagdrempelige activiteiten zoals een koffiemoment. Belangrijk hierbij is dat ouders zich veilig voelen om uit te proberen en fouten te maken.
De map oefenkansen Nederlands voor en door ouders beschrijft 26 methodieken om ouders Nederlands te laten oefenen op school. De methodieken inspireren ook om laaggeletterde ouders bij schoolse activiteiten te betrekken.
Infomoment organiseren
Een school of een ouderwerking kan een infomoment organiseren om laaggeletterde ouders te versterken. Denk bijvoorbeeld aan een infomoment over het gebruik van de digitale schoolomgeving, het invullen van schoolbrieven en het ontcijferen van facturen.
Online is er al heel wat info ter versterking van de digitale vaardigheden van ouders:
- Uitleg voor ouders over Smartschool, Bingel en Kweetet vind je bijvoorbeeld op de website van medianest.
- Op de website van e-inclusie vind je lesmateriaal om ouders digitaal vaardiger te maken.
Je kan ook een infomoment voor ouders organiseren over de digitale opvoeding van hun kinderen:
- De Gezinsbond en Child Focus maakten samen de website en vormingen ‘veilig online’, ter ondersteuning van ouders in de digitale opvoeding van hun kinderen. Op deze website kan je ook gratis webinars bekijken. Via de VCOV kan je ook een live webinar over omgaan met sociale media aanvragen voor de ouders van je school.
- De VCOV biedt ook andere vormingen aan over digitale mediaopvoeding.
Een klas van het 5de en 6de leerjaar kan je inschrijven voor ‘De Schaal van M’. Zo kan je ontdekken hoe mediawijs deze klas is. Ga samen met leerlingen én ouders aan de slag met de ‘thuisopdrachten’. Zo versterk je de digitale vaardigheden van leerlingen en ouders én werk je aan de ouderbetrokkenheid.
Opleiding in eigen school aanbieden
De Centra voor Basiseducatie geven cursussen in basisvaardigheden zoals taal, wiskunde, maatschappijoriëntatie en computerlessen. Deze centra ondersteunen laaggeletterde ouders niet enkel binnen hun centra, maar ook op school. Ondersteuning op school wordt op maat van de ouders en in nauw overleg met de school uitgewerkt. De lesinhouden moeten functioneel en relevant zijn voor de ouders. Men maakt maximaal gebruik van de leeromgeving. De lessen Nederlands worden bijvoorbeeld gegeven aan de hand van brieven van de school, oudercontacten…
Door ouders op school Nederlands of ICT-vaardigheden te laten oefenen, stimuleer je ook ouderbetrokkenheid: de school wordt een vertrouwde omgeving en ouders ontmoeten ook andere ouders. De drempel wordt zo verlaagd om met de school in gesprek te gaan bij problemen.
Een voorbeeld van zo’n cursus Nederlands op een school is het Kaap project. In het project ‘Welkom in de klas’ doen ouders samen met hun kind taalstimulerende activiteiten. Het project ‘Mijn kind, de school en ik’ versterkt ouders in het participeren aan het schoolgebeuren door in te zetten op de communicatie met de school. In het project ‘Digikriebels’ ontdekken kleuters en hun ouders op school spelenderwijs de mogelijkheden van nieuwe media als leermiddel. Via educatieve spelletjes versterken ze hun digitale en schoolse vaardigheden.
Ouders toeleiden naar gepast opleidingsaanbod
Voor laaggeletterden is het heel moeilijk om de stap te zetten naar een formeel opleidingsaanbod. Ze weten vaak niet welke mogelijkheden er zijn. De school, maar ook de ouderwerking, kan deze ouders toeleiden naar een gepast opleidingsaanbod, bijvoorbeeld in een Centrum voor Basiseducatie of op school.
Hoger beschreven we heel wat initiatieven voor laaggeletterde ouders die zowel een school als een ouderwerking kan opzetten. De ouderwerking kan daarnaast ook een rol spelen bij het uitwerken, invoeren en evalueren van acties rond laaggeletterdheid. Zo kan de ouderwerking bijvoorbeeld de schriftelijke communicatie door de school onder de loep nemen. Geletterdheid kan een vast agendapunt zijn op het overleg van de ouderwerking. De ouderwerking probeert idealiter ook laaggeletterde ouders te betrekken bij school- en beleidskeuzes.
Checklist:wat doet jouw school voor laaggeletterde ouders? (Klasse)
Maakje digitale platform toegankelijk voor ouders (Klasse)
Geletterdheidbinnen de familieomgeving (departement Onderwijs & Vorming)
Mediagesprek: website voor ouders en opvoeders die hun kinderen
willen helpen in de online wereld.
Medianest: website over
mediaopvoeding
Maart 2021