Methodiek: Zes denkhoeden van Bono

De Zes denkhoeden van Bono is een methodiek om beter te begrijpen waarom mensen bepaalde standpunten innemen. De methodiek creëert mogelijkheden om een (conflict)situatie vanuit verschillende standpunten te bekijken om zo tot betere of andere oplossingen te komen.

Edward de Bono is een Brits psycholoog, arts en managementauteur.

- ouderwerking

- leerkrachtenteams

1. Rollenspel in groepjes 

• Minimum 4 deelnemers. De hoeden die in de eerste ronde opzij liggen, komen in de tweede ronde aan bod. Hierbij speelt toeval een rol.
• Maximum 7 deelnemers. De zevende deelnemer is observator/verslagever en neemt niet actief deel aan het rollenspel, ook niet in de tweede ronde.
• De gespreksleider (organisator) licht de casus toe waarrond het rollenspel zal gaan. De deelnemers krijgen een rol en hoed toebedeeld. Vanuit deze twee kenmerken nemen ze deel aan het rollenspel.
  
  

2. Iedere deelnemer krijgt een rol toebedeeld

• Vader
• Moeder
• Plus-ouder
• Leerkracht - titularis (S.O.) of klasleerkracht (BaO)
• Zorgcoördinator (BaO) of leerlingenbegeleider (S.O.)
• Directeur
  

3. Verloop

• Iedere deelnemer krijgt één van de 6 denkhoeden.
• De deelnemers krijgen even de tijd om zich in te leven in hun rol en denkhoed.
• Nadien start de eerste ronde.
• Na vijf minuten geeft iedere deelnemer zijn/haar denkhoed door aan de linkerbuur. De deelnemers behouden de rol uit de eerste ronde. Na zeer korte tijd pikken de deelnemers de draad van het rollenspel terug op vanuit dezelfde rol, maar met hun nieuwe denkhoed.
• Indien gewenst kunnen de groepen meer rondes spelen volgens hetzelfde stramien.
• Op het einde van de tweede ronde (of na de laatste bij meer dan twee rondes) volgt een plenair moment waarin de deelnemers hun ervaringen uitwisselen. Indien er een observator is, krijgt de observator de kans om de dynamiek en het verloop van het rollenspel toe te lichten.
  
  

1. De gele hoed

• De gele hoed denkt positief én constructief. De gele hoed bekijkt de situatie vanuit opportuniteiten. Ga op zoek naar meerwaarde, eventuele voordelen en logische verklaringen.
• Richtvragen:
  - Waarom is een idee bruikbaar?
  - Hoe zal het ons helpen?
  

2. De witte hoed

• De witte hoed gaat op zoek naar neutrale informatie: feiten, cijfers en informatie. De witte hoed gaat op zoek naar bijkomende informatie om tot een beslissing te komen.
• Richtvragen:
  - Wat weten we?
  - Wat moeten we nog uitzoeken?
  - Waar kunnen we die data vinden? 
  

3. De blauwe hoed

• De blauwe hoed is procesbewaker. De blauwe hoed registreert de vergadering, vat samen en bewaakt dat alle deelnemers aan bod komen.
• Richtvragen:
  - Wat hebben we al gedaan?
  - Wat moeten we nog/nu doen?
  - Hoe kunnen we tot actie te komen?
  

4. De rode hoed

• De rode hoed is emotioneel. De rode hoed laat de emoties de vrije loop. Deze emoties kunnen gedurende het rollenspel veranderen en hier is geen verklaring voor nodig. Intuïtie en buikgevoel zijn de enige leidraad.
• Richtvragen:
  - Wat vind je goed, wat niet?
  - Waar ben je bang voor?
  - Wat haat je of waar houd je van?
  - Wat zegt jouw intuïtie?
  

5. De groene hoed

• De groene hoed is creatief en staat open voor nieuwe ideeën. De groen hoed bekijkt alle opportuniteiten, komt met alternatieven en gaat enthousiast op zoek naar oplossingen.
• Richtvragen en -lijnen:
  - Denk in kansen en provoceer.
  - Los problemen van de anderen op.
  - Wat zijn de mogelijke oplossingen voor dit probleem?

6. De zwarte hoed

• De zwarte hoed gaat actief op zoek naar negatieve aspecten. De zwarte hoed zet alle risico’s en mogelijke gevolgen/gevaren op een rij.
• Richtvragen:
  - Wat kan verkeerd gaan?
  - Wat is onjuist?
  - Wat houdt risico’s in?
  
  

Een achtjarig meisje is steeds te laat op school en vergeet regelmatig haar pennenzak, boeken of agenda. De ouders zijn gescheiden. De school willen dit probleem bespreken met de ouders tijdens en oudercontact.
> Alle andere mogelijke cases kunnen binnen een rollenspel met de zes denkhoeden aan bod komen.

• PowerPoint – Zes denkhoeden van Bono (aftelklok: te gebruiken in een eigen PowerPoint) KLIK OP 'DOWNLOAD BIJLAGE' BOVENAAN RECHTS
  
• Zes denkhoeden van Bono: kaartjes met de 6 rollen en 6 denkhoeden