Zoeken
Sinds het schooljaar 2021 - 2022 leggen 5-jarige kleuters in de periode oktober - november een taaltest af. Dit is aan het begin van het leerplichtonderwijs.
De KU Leuven ontwikkelde een taalscreeningsinstrument voor vijfjarige kleuters: KOALA. Het is een luistertoets met drie soorten opdrachten:
- doe-opdrachten,
- doe-opdrachten op papier en
- vragen op papier.
Daarmee meet de toets de luistervaardigheid en indirect ook de school- en instructietaal. Dit zijn belangrijke voorspellers voor schoolsucces. De screening geeft een aanduiding van de taalontwikkeling van een leerling, maar stelt geen diagnoses.
De taalscreening wordt afgenomen tussen 9 oktober en 29 november van het eerste schooljaar van de leerplicht.
De screening heeft de bedoeling om bovenop de eigen ervaring, observatie en evaluatiegegevens waarover de leraar beschikt, bijkomende informatie te geven over de taalontwikkeling van de vijfjarige kleuter.
De taalscreening brengt taalachterstand sneller in beeld en zo kunnen kleuters, indien nodig, extra stimulansen krijgen om hun taalvaardigheid Nederlands te ontwikkelen. De taalscreening maakt dus geen deel uit van een verstrengde aanpak, maar is ondersteunend bedoeld. De screening stimuleert kleuterscholen dus om (nog) intensiever en op maat te werken aan de taalstimulering van de kleuters.
Anderstalige nieuwkomers worden niet gescreend maar krijgen sowieso een taalintegratietraject.
Op basis van de resultaten van de taalscreening zullen leerlingen die het Nederlands onvoldoende beheersen een actief taalintegratietraject Nederlands moeten volgen in het kleuteronderwijs.
Dat kan door een taalbad of een volwaardig alternatief dat dezelfde resultaten bereikt: een krachtige, gedifferentieerde leeromgeving, werken in kleine(re) groepen met verhoogde interactie, ondersteuning op maat in de klas, extra ondersteuning buiten de klas, werken met flexibele groeperingen…
De UAntwerpen heeft onderzoek gedaan naar effectieve taalintegratietrajecten. Via een praktijkgids kunnen scholen het meest gepaste taalintegratietraject kiezen voor hun leerlingen.
De ouders kunnen dit niet weigeren.
De taalscreening heeft in de eerste plaats als doel om leraren te informeren over hoe ze de taalontwikkeling verder kunnen stimuleren bij leerlingen. Op het einde van het schooljaar vormen de evaluatiegegevens van alle aspecten van de taalontwikkeling en de effecten van de taalintegratietrajecten op de leerlingen één van de vele onderdelen in het advies van de klassenraad over de overgang van het kleuter naar het lager onderwijs. Uiteraard kijkt de klassenraad ook naar andere aspecten in de schoolrijpheid van de leerling.
Is de klassenraad van het kleuteronderwijs op het einde van het schooljaar van mening dat de leerling onvoldoende Nederlands kan? Deze leerling kan enkel overgaan naar het eerste leerjaar mits een gunstige beslissing van de klassenraad van het lager onderwijs én het volgen van een taalintegratietraject in het lager onderwijs.
Ouderwerkingen kunnen ouders informeren over de taalscreening en taalintegratietrajecten. Ze kunnen algemene informatie geven op een bijeenkomst van de ouderwerking, een oudercafé, een thema avond over taalontwikkeling, via hun facebookpagina of nieuwsbrief…
Ouderwerkingen kunnen ook bezorgdheden van ouders opvangen. De taalscreening kan heel wat vragen en zelfs weerstand oproepen. Van belang is om duidelijk aan te geven dat de resultaten van de taalscreening geen restrictieve gevolgen hebben: de resultaten van de taalscreening informeren leraren net hoe ze de taalontwikkeling van leerlingen nog meer kunnen ondersteunen. En de resultaten van de taalscreening bepalen niet de toelating tot het eerste leerjaar.
Verplichte taalscreening in het gewoon basisonderwijs (departement Onderwijs & Vorming)
Taalscreening voor kleuters: een toets hoeft geen vies woord te zijn (Klasse)
Taalscreening begin derde kleuterklas (KU Leuven) met o.a. een kort filmpje over KOALA (bij de downloads)