Meewerken aan het gezondheidsbeleid

Gezondheidszorg en preventie zijn een belangrijke opdracht voor de school. Gezondheid is een zeer breed begrip en is meer dan 'niet-ziek zijn'. Alle Vlaamse scholen moeten een gezondheidsbeleid uitwerken. Het welzijns-, veiligheids- en gezondheidsbeleid van de school is dan ook een overlegthema voor de schoolraad.

Gezonde kinderen en jongeren voelen zich beter op school en halen betere leerresultaten. Het gezondheidsbeleid heeft een groter effect op de leerlingen als de ouders ook betrokken worden. Een goede samenwerking tussen ouders en school kan ervoor zorgen dat kinderen en jongeren gezonde keuzes maken en zich goed in hun vel voelen.

Wil je als ouder graag meer aandacht voor (bepaalde aspecten van) gezondheid op school? Dan reiken we hier enkele handvaten aan om mee je schouders te zetten onder het gezondheidsbeleid van de school.

Elke Vlaamse school is verplicht een gezondheidsbeleid uit te werken. Voor je als ouder(werking) enthousiast aan de slag gaat, is het zinvol om dit beleid te bekijken.

•    Informeer je over de elementen van het schoolbeleid die al inspelen op gezondheidsbevordering: afspraken rond voeding en dranken, omgaan met pestgedrag, bestaande projecten, ... Je kan info vinden in bijvoorbeeld het schoolreglement of op de website van de school.
•    Spreek de leraar van je kind, de zorgleerkracht of de directie aan. Je kan ook terecht bij het CLB. Met welke vragen zit je? Wat zijn je bezorgdheden?
•    Ga na of andere ouders jouw vragen en bezorgdheden delen. Overleg op een constructieve manier over je vragen.

Om een beter zicht te krijgen op hoe ouders over het gezondheidsbeleid denken, kan je (in samenspraak met de school) ouders bevragen. Bekijk de VCOV-tips over hoe je een ouderbevraging kunt aanpakken.

Kom je tot de conclusie dat gezondheid op school nog een werkpunt is? Dan kan de kadermethodiek Gezonde School helpen om te evolueren naar een samenhangend gezondheidsbeleid.

2.1    Via een initiatief van de school

De school van je kind neemt initiatieven rond gezondheid en je wil hier als ouder(werking) graag aan meewerken? Een goed idee: een sterke betrokkenheid van ouders verhoogt namelijk de kans op succes.

•    Informeer bij het schoolteam en/of de directie naar de achtergrond, de opzet en de doelstellingen van het initiatief. Bekijk samen met de school het projectplan.
•    Overleg met andere ouders: wat zou de meerwaarde kunnen zijn van een grotere betrokkenheid van de ouders?
•    Overleg met het schoolteam en/of de directie over wat de meerwaarde kan zijn om ouders te betrekken.
•    Verduidelijk aan de hand van concrete voorbeelden hoe je de medewerking van ouders ziet.

Tip: in dit voorbeeld wordt stilgestaan hoe ouders betrokken kunnen worden in een schoolbeleid rond minder lang stilzitten. Met de tips uit dit document kan de school aan de slag, maar de ouderwerking kan er wellicht ook inspiratie uit halen.

2.2    Via een initiatief van de ouderwerking

Heb je als ouder(werking) een nieuw idee rond gezondheid op school? Dan kan je beginnen het idee uit te werken. Op de website www.gezondleven.be vind je heel wat informatie over gezondheid. Zo vind je er ook een servicedocument voor ouders waarin algemene informatie, stappenplannen en voorbeelden te vinden zijn om ouders te ondersteunen bij het meewerken aan het gezondheidsbeleid van de school.

STAP 1: Een voorbereiding maken van wat je precies wil

•    Informeer je over wat de school zelf al doet rond gezondheid. Hoe sluit jouw voorstel aan bij het bestaande gezondheidsbeleid van de school? Waarom is het belangrijk voor ouders?
•    Spreek af over welke periode of op welke dag de actie uitgevoerd kan worden. Kan ze eventueel gekoppeld worden aan een bestaande actie die de school al organiseert? Een schoolfeest, de start van het nieuwe schooljaar, ... kunnen dankbare aanknopingspunten bieden.
•    Welke mensen kunnen allemaal meewerken? Welke partners ga je aanspreken, bijvoorbeeld de leerlingenraad, gemeente, sportclub, lokale handelaar, mutualiteiten, opvoedingswinkel, ...?
•    Maak een eerste, ruwe raming van de kosten om te zien of het financieel en materieel wel haalbaar is.
•    Denk samen na over hoe alle ouders en leerlingen bereikt kunnen worden.

STAP 2: Het idee voorstellen en onderhandelen

Zonder medewerking van en samenwerking met het schoolteam, zijn de slaagkansen gering. Het is een noodzakelijke voorwaarde dat de school positief staat tegenover het initiatief en bereid is samen te werken.

Stel de plannen voor: hoe zie je het precieze verloop? Vertel alles wat je noteerde in stap 1. Bedenk ook alternatieven om eventueel bij te sturen. Dit kan aan de hand van een verbeterkader:

STAP 3: Een actieplan maken en uitvoeren

Een actie- of stappenplan voorkomt dat zaken over het hoofd gezien worden. Het helpt bovendien bij het ordenen en verdelen van taken. Voor de praktische uitwerking kan je ideeën opdoen bij al bestaande projecten. Op internet is ontzettend veel informatie terug te vinden. We reiken je deze tips alvast aan:

-    Deze website van Onderwijs Vlaanderen bundelt heel wat initiatieven en verwijzingen naar educatief lesmateriaal over gezondheid en milieu.
-    Het Vlaams Instituut Gezond Leven biedt richtlijnen aan voor broodjes, warme maaltijden, dranken en tussendoortjes.
-    Als je op zoek bent naar specifieke informatie over EHBO op school, kan je terecht op deze website van Onderwijs Vlaanderen.
-    Klasse geeft tips voor het maken van een draaiboek over (geestelijke) gezondheid op school.
-    Kijk ook eens naar praktijkvoorbeelden op de website van VCOV. Je vindt er allerlei categorieën en behoorlijk wat praktijkvoorbeelden raken aan het thema ‘gezondheid’.

Een actieplan kan vormgegeven worden in een tabel met 4 kolommen. Spreek steeds duidelijke deadlines af en wie wat doet. Tip: begin elk overleg met het overlopen van de to-do-lijst. Zo heb je een duidelijk overzicht van wat er al is gebeurd en kunnen ouders aangeven of ze ergens hulp bij nodig hebben. Een voorbeeld:

STAP 4: Na de activiteit evalueren hoe het is gelopen en wat volgende keer beter kan

Evalueer de activiteit zo snel mogelijk. Wat liep goed? Wat kon beter? Je kan hiervoor het verbeterkader gebruiken. Probeer ook de resultaten in kaart te brengen. Hiervoor zijn de reacties van de doelgroep noodzakelijk. Je kan de deelnemers bevragen via een evaluatieformulier op papier, online enquête of door hen persoonlijk aan te spreken. Misschien kan de leerlingenraad hierbij een rol spelen?

Ook de samenwerking met de school verdient aandacht bij de evaluatie. Wees eerlijk maar opbouwend.

Tot slot is het belangrijk de resultaten terug te koppelen naar alle betrokkenen: een artikel voor de schoolkrant, een berichtje op de website of sociale media van de school, een bedankje aan de sponsors, ...

VCOV heeft een uitgebreid aanbod voor ouders en ouderwerkingen. Heel wat thema’s gaan over (een aspect van) gezondheid. Denk bijvoorbeeld aan vormingen over o.a. (sociale) media en (cyber-)pesten, omgaan met emoties en stress en EHBO voor ouders. Ook brochures zijn beschikbaar, zoals een brochure over wat ouders kunnen doen in geval van pesten. Het actuele aanbod kan geraadpleegd worden op de website van VCOV.


VCOV, juli 2024