Zoeken
75% van de schoolraden realiseert verplichte nieuwe samenstelling, de andere 25% (nog) niet.
‘Participatief school maken’ is (of lijkt?) de bedoeling van het ‘participatiedecreet’. De schoolraad is daarvoor hét officieel overlegorgaan. Leraren, leerlingen, ouders en vertegenwoordigers van de lokale gemeenschap plegen er samen met het schoolbestuur overleg om samen school te maken rond een aantal wettelijk bepaalde thema’s.
Op 1 april jl. moesten de schoolraden opnieuw samengesteld worden. Op voorhand verspreidde de VCOV, de Vlaamse Confederatie van Ouders en Ouderverenigingen, een handige participatiebrochure en werden informatiemomenten georganiseerd.
Nieuwsgierig als we zijn, polsten we in de voorbije maand naar de opvolging van de vraag tot hersamenstelling van de schoolraad. 557 scholen of voorzitters van oudercomités en ouderraden beantwoordden onze oproep.
Daaruit blijkt dat 74.71% van de schoolbesturen (al of niet via de directie) wel degelijk het initiatief nam een nieuwe schoolraad samen te stellen. 25.29% hinkt achterop: men ging om allerlei redenen gewoonweg niet over tot de hersamenstelling of men stelt de hersamenstelling uit tot 1 september, start van het nieuwe schooljaar.
Eén en ander doet bij ons de wenkbrauwen fronsen.
Ouders, leerlingen, leraren en de lokale gemeenschap inspraak geven in het school- en onderwijsbeleid is verrijkend! Een gedragen onderwijsbeleid - wijs beleid door overleg, zo zegt de Vlaamse Onderwijsraad – is een goed onderwijsbeleid. Heel wat schoolbesturen komen – via de door hen gemandateerde directies - blijkbaar tegemoet aan de inspanningsverplichting een invulling te geven aan de oproep om een ouderraad en een schoolraad te installeren.
Waar we peilden naar de redenen waarom schoolbesturen geen nieuwe schoolraad installeerden, valt op dat de respondenten het gebrek aan kandidaat-ouders en personeelsleden aanhalen.
‘Er waren geen kandidaten uit de geleding ouders of uit de geleding personeel.’
‘Geen interesse van de verschillende geledingen.’
‘Zeer moeilijk om iemand te vinden, zowel binnen het lerarenkorps als bij de ouders.
Men geeft weinig inspraak. En dan telkens 2 uur vergaderen, spreekt weinig mensen aan.’
Wat maakt dat men geen ouders (en leraren) bereid vindt om te zetelen in de schoolraad? Zijn de onderwerpen te (onderwijs)technisch? Spreekt men er onvoldoende de taal van de ouders? Deed men voldoende inspanningen om ouders (en leraren) op het juiste moment en op de juiste plaats met de juiste intentie aan te spreken? Stelt het schoolbestuur zich toegankelijk/oudervriendelijk/leraarvriendelijk/leerlingvriendelijk op?
‘Verloopt moeizaam omwille van de onduidelijke communicatie vanuit de school.’
Een nieuwe schoolraad blijkt voor een aantal respondenten niet nodig omdat de oude schoolraad aan zet blijft. Wanneer dit in consensus gebeurt, kan men hier weinig tegen hebben. Als het maar geen bewust in stand houden is van het statusquo…
‘De schoolraad bij ons op school loopt goed en alle geledingen
gingen ermee akkoord dat we op dezelfde manier verder zouden gaan.’
De schoolbesturen die pas in september 2017 van wal steken met een nieuwe schoolraad, hebben een punt. Het normale verloop van leerlingen en ouders omdat leerlingen doorstromen/afstuderen en omdat leden van de ouderraad hun kinderen de school verlaten, is een feit.
Om dan meteen de hersamenstelling te moeten uitstellen, is een andere vraag. Wettelijk zijn de besluiten van de niet opnieuw samengestelde schoolraad tussen 1 april en 1 september ongegrond…
We hebben alle begrip voor de praktische bezwaren van deze schoolbesturen, maar mogen deze opwegen? Een nakende directiewissel -en die zijn er heel wat- , de onbekendheid van de recent aangestelde directeur met de participatiegedachte e.a. redenen mogen toch geen hinderpaal zijn voor de installatie van de participatiegedachte, zowel officieel als officieus?
‘Op 30 juni stopt de voorzitter van de ouderraad. En op 1 september start er een nieuwe directie op school.
We dachten dat het dan ook beter was om dit nieuwe team een schoolraad te laten samenstellen.’
‘In 2014 werd een schoolraad opgericht wegens wisseling van de directie.
De huidige schoolraad bestaat dus nog maar 3 jaar.’
Het is lovenswaardig dat heel wat overlegmaterie van de schoolraad besproken wordt op een ouderraad. Dit mag toch geen reden zijn om geen schoolraad op te richten. Het is immers net de bedoeling dat de thema’s van overleg kunnen besproken in en geadviseerd worden vanuit de ouderraad! Weer duikt -terecht - het spook van de efficiënte tijdsbesteding op. Maar, in ernstige aangelegenheden mag tijd geen criterium zijn om geen schoolraad te installeren. En heeft men in de ouderraad steeds oog voor de inbreng van leerlingen, leraren en de lokale gemeenschap?
‘De elementen die via het decreet bepalen waarover advies dient gegeven,
worden opgenomen in de ouderraad.’
‘We bespreken de materie van de schoolraad in de ouderraad. Het is niet opportuun om
nog een verplichte vergadering extra te organiseren die dezelfde themata en onderwerpen
bespreekt die in de ouderraad al eens werden besproken.’
‘Een goed werkende ouderraad, waarbij de directie steeds aanwezig is en de ouders stimuleert om bedenkingen, vragen en suggesties te formuleren, maakt een schoolraad overbodig.’
Eenzelfde efficiëntiegedachte duikt op als het gaat over de oprichting van één schoolraad over verschillende scholen van één schoolbestuur. De VCOV pleit ‘sinds mensenheugenis’ voor het enten van een ouderraad – en later ook de schoolraad – op het niveau van de school. Schooloverstijgend blijven we pleiten voor het medezeggenschapscollege op het niveau van de scholengemeenschap (schoolraad op het niveau van de scholengemeenschap). Dat meerdere scholen van één schoolbestuur zich vinden in een overkoepelende schoolraad, kunnen we begrijpen. Het wettelijk kader laat dit in bepaalde gevallen toe omdat er ontegensprekelijk voordelen aan zijn verbonden. Maar, het mag niet het uitgangspunt zijn omdat de eigenheid van scholen van eenzelfde schoolbestuur wel eens kan verschillen. Toekomstgericht rijzen voor ons vragen bij het medezeggenschapscollege in het BOS-verhaal. (Bestuurlijke Optimalisering en Schaalvergroting) De VCOV pleit voor het behoud van het medezeggenschapscollege om de belangen van de ouders en ouderraden in de verschillende scholen van een ”BOS” te behartigen.
‘We vormen samen met de vestigingen van stad x en gemeente y één schoolraad.
Tot deze fusie is beslist door de onderliggende schoolraden.’
‘We hebben een overkoepelende schoolraad van de secundaire scholen.’
‘Onze schoolraad wordt georganiseerd op het niveau van het schoolbestuur. (met 4 scholen)’
Het participatiedecreet is voor sommige directies/schoolbesturen een te vervullen formaliteit. Wij betreuren dit omdat men kansen laat liggen om van een onderwijsproject een gedragen onderwijsproject te maken.
‘De schoolraad is enkel omdat het moet, heeft weinig tot geen meerwaarde als participatieorgaan.’
‘We vinden het jammer dat het niet hebben van een schoolraad een struikelblok is voor de onderwijsinspectie. We proberen ouders te betrekken op een andere manier.’
Sommige directies steken duidelijk veel tijd en energie in ouderparticipatie. Dit doet vragen stellen naar de verschillende leiderschapsstijlen. Zij bepalen de mate waarin en hoe men deze taken ter harte neemt en deelt met medeverantwoordelijken.
‘De schoolraad is vooral heel veel werk voor de directeur. Ik ken veel scholen waarbij de schoolraad pro forma en op papier samenkomt. De doorlichting kijkt enkel naar de verslagen (en dan nog enkel of die er zijn) en de reglementaire samenstelling. Daadwerkelijke participatie komt zo zelden tot stand op die manier.’
‘Ik ervaar het meer als een planlast voor de directie omdat er in het verleden zelfs door de voorzitter
geen initiatieven werden genomen, zelfs niet voor de uitnodigingen voor de vergadering.’
- Participatieve ingesteldheid
We moeten ervan uitgaan dat beleidsvoerend vermogen van een school – concreet vorm gegeven door een (beleidsteam met aan het hoofd de) directie – participatief is ingesteld: men staat open voor de inbreng van leraren, leerlingen, ouders en de lokale gemeenschap. Zo geraakt een school ingebed in de ruimere omgeving, speelt ze in op de concrete noden van de lokale gemeenschap en de ruimere samenleving in haar geheel.
De VCOV moet regelmatig vaststellen dat de ‘ouderparticipatiegedachte’ zich eerder situeert op het niveau van het meehelpen dan op het niveau van het meedenken rond onderwijsaangelegenheden. Heel wat ouders engageren zich inderdaad ook liever praktisch, maar op elk niveau is het belangrijk dat er ouders, samen met het schoolteam, meedenken over de maatschappelijke opdracht van de school van hun kind. Zo maakt men samen school, zo werkt men samen aan de opvoeding en vorming van de jonge generaties.
- Kennis van het Participatiedecreet
De onbekendheid met het participatiedecreet wegnemen, is bij alle betrokkenen een ‘to do’! Zowel leerlingen, ouders, leraren als directies blijken niet altijd even goed geïnformeerd over het wettelijk kader en de betekenis hiervan. Maar, vooreerst moet men overtuigd zijn van het nut en de waarde van participatie. De VCOV streeft al meer dan 50 jaar naar concrete participatie in het belang van goed en kwaliteitsvol onderwijs. Het is daarom belangrijk dat in de lerarenopleiding, bij de leerlingen en ouders zelf en bij de vorming van nieuwe directies ingezet wordt op sensibilisering voor de participatiegedachte zodat deze kan gerealiseerd worden binnen het voorziene wettelijk kader.
‘Onze inrichtende macht negeert dit decreet en wil dit herbekijken in september.
De vorige voorzitter en de directeur kennen de toepassingsmodaliteiten van het decreet niet.’
‘Van een hersamenstelling waren we niet op de hoogte.’
- Lang leve inspraak op school
Sommige gezagvolle en publieke personen menen met de regelmaat van de klok te mogen stellen dat participatie van leerlingen en ouders maar niets is omdat het bemoeials zijn, omdat ze enkel eigen belangen voor ogen hebben.
Ook dit maakt het participatiedecreet duidelijk: de leerlingenraad, pedagogische raad, ouderraad en schoolraad werden net in het leven geroepen om in het belang van elke leerling, elke leraar en elke ouder te werken aan goed en kwaliteitsvol onderwijs.
‘Loopt heel goed bij ons.’
‘De schoolraad draait heel goed, werkt zeer opbouwend.’
‘Wij vinden het als schoolraad evident om informatie over de school
en de werking van de school samen te bespreken.’
‘De samenstelling van de schoolraad is bij ons een organisch gebeuren. We hechten minder belang aan procedures dan aan stevige inhoud. De schoolraad heeft tot functie om langetermijnvisies te ontwikkelen
en om de ervaringen in ons secundair te confronteren met situaties elders in het onderwijs.’
‘Het is niet simpel mensen te zoeken voor de schoolraad. Tegelijk dient onze schoolraad
als een soort ‘senaat’ waarbij we onze werkdoelen kunnen bespreken.’
‘Voor onze multiculturele school stelden zich zowel Nederlandstalige
als ouders met een migratieachtergrond kandidaat.’
‘Wij willen graag een schoolraad waarin de mix van de ouderraad,
leraren, leerlingen, internen,… evenwichtig aan bod komen.’
Contacteer:
VCOV vzw Vlaamse Confederatie van Ouders en Ouderverenigingen
Berkendreef 7 - 3220 Holsbeek, 016 388 100 - 0477 99 46 28, www.vcov.be info@vcov.be