Zoeken
Dat er kinderen zijn die met een lege brooddoos naar school komen, laat niemand onberoerd. Geregeld verschijnen er berichten over in de media en dan volgt een golf van verontwaardiging. Daarna doen leerkrachten en andere leden van het schoolteam moedig verder. Ze blussen brandjes zodat geen enkele leerling hongerlijdt op de schoolbanken. Dat zij dit doen bovenop hun andere taken is zeker lovenswaardig en hartverwarmend. Een structurele oplossing biedt het niet.
Ouders ondersteunen
De VCOV, ouderkoepel van het vrij onderwijs, wil niet dat kinderen de dupe zijn van de moeilijke situatie waarin hun gezin verkeert. Daarom pleiten we ervoor dat de ouders ondersteund worden bij het opnemen van hun verantwoordelijkheden. Hen met een beschuldigende vinger wijzen is gemakkelijk, maar hen de hand reiken is een complexer proces. Kinderarmoede gaat immers over veel meer dan lege brooddozen.
De school bouwt een vertrouwensrelatie met de ouders op. Nog voor het inschrijvingsmoment wordt hieraan gewerkt door ouders hartelijk te ontvangen op school, hen zich welkom en gewaardeerd te laten voelen. De school is dus goed geplaatst om het probleem van de lege brooddozen aan te kaarten bij de ouders. Het gaat ook om een probleem waarmee de school geconfronteerd wordt. Maar het probleem is complex en reikt veel verder dan de school. Daarom meent de VCOV dat het wel de taak van de school is om het gesprek met de ouders aan te gaan, maar niet om het probleem op te lossen.
In samenwerking met gespecialiseerde diensten
Om de ouders te ondersteunen is een brede aanpak in samenwerking met de lokale overheid nodig. Gespecialiseerde diensten kunnen ouders helpen in geval van financiële problemen, gezondheidsklachten (inclusief mentale moeilijkheden), relatieproblemen in het gezin, opvoedingsvragen, … Lege brooddozen is een symptoom van opgroeien in een kwetsbaar gezin. Het louter aanbieden van een middagmaal op school neemt de oorzaak van het probleem niet weg. De rol van de school is het uiten van de bezorgdheid om het welzijn van het kind en op een niet-veroordelende manier de ouders toeleiden naar de best passende hulp. Deze hulp is niet voor elk gezin hetzelfde.
De stem van ouders
Het idee leeft om op elke school een (gratis) maaltijd aan te bieden aan alle leerlingen. Uit een bevraging van de VCOV bij meer dan 2700 ouders blijkt dat veel ouders het aanbieden van middageten op school goed vinden. De redenen hiervoor zijn uiteenlopend. Voor kinderen in kwetsbare gezinnen is een voedzame maaltijd op school een grote meerwaarde voor hun ontwikkeling. Ook voor gezinnen die in staat zijn in (gezond) middageten te voorzien, is een maaltijd op school heel welkom. Voor deze gezinnen is het vaak moeilijk om een evenwicht te vinden tussen avondeten, schoolwerk en vrijetijdsactiviteiten van de verschillende gezinsleden. Een middagmaal op school is voor deze kinderen niet essentieel om lege brooddozen te voorkomen, maar wel om het gezin te ontlasten en het mogelijk te maken verschillende verantwoordelijkheden zoals schoolwerk, sportaanbod, … op te nemen.
Warm én gratis middageten?
De ouders uit de bevraging geven aan dat ze het goed zouden vinden als op school middageten wordt aangeboden, maar het hoeft niet per se een warme maaltijd te zijn. Soep is zeker een waardig alternatief. Het blijkt ook dat men bereid is hier een bijdrage voor te betalen. Voor kinderen die in armoede opgroeien, vinden veel ouders wel dat er een gratis aanbod moet zijn. Kinderen met honger op school kunnen immers niet leren.
Verdere analyse nodig
De bevraging leert dat er grote verschillen zijn in Vlaanderen wat betreft het aanbieden van (warm) middageten op school. In sommige regio’s is het heel gebruikelijk, in andere regio’s is het quasi onbestaande wat maakt dat de invoering van een warme maaltijd op school een enorme impact zou hebben op de schoolinfrastructuur en -organisatie. De VCOV meent dat deze situatie grondig geanalyseerd moet worden. Het is onmogelijk een algemene invoering te bepleiten, zonder de noodzakelijke randvoorwaarden in rekening te nemen. Heel veel scholen hebben grote hindernissen te overwinnen alvorens ze dit kunnen realiseren: de nodige koel- en opwarmapparatuur, afwasmachines, lokalen, mensen om het eten te bedelen, …
Wat wel onmiddellijk mogelijk is, is alert zijn voor de situatie waarin iedere leerling opgroeit en hun gezin mee ondersteunen om de spiraal van (kans)armoede te doorbreken. Het aanbieden van gratis, warm middageten is volgens de VCOV heel welkom, maar het moet kaderen in een bredere aanpak.
VCOV, 18 april 2023