Zoeken
In het Vlaamse onderwijs is de invloed van sociaal-economische kenmerken heel groot. Dit betekent dat het opleidingsniveau, beroep, inkomen, gezondheid, netwerk, ... van de ouders een grote invloed hebben op de schoolresultaten van hun kinderen. Nochtans moet het onderwijs aan alle kinderen dezelfde kansen bieden om te leren en zich te ontwikkelen. Daarom is er het gelijke onderwijskansenbeleid (GOK-beleid). De drie pijlers van dit beleid zijn:
- Inschrijvingsrecht: alle leerlingen hebben het recht om in te schrijven in een school naar keuze.
- Rechtsbescherming: Lokale Overlegplatforms en de Commissie inzake Leerlingenrechten waken over het (inschrijvings)recht.
- Ondersteuning van scholen: extra omkadering en werkingsmiddelen voor scholen die veel leerlingen hebben met bepaalde socio-economische kenmerken.
De extra ondersteuning geeft scholen de mogelijkheid om lokaal een GOK-beleid uit te werken op het niveau van de school. Een GOK-beleid waar ouders en leerlingen aan meewerken heeft meer kans op slagen. In de schoolraad overleggen de verschillende geledingen met het schoolbestuur over het GOK-beleid.
1. Het participatiedecreet
Het schoolbestuur (of zijn gemandateerde) legt ieder ontwerp van beslissing voor overleg aan de schoolraad voor als dat betrekking heeft op het gelijke onderwijskansenbeleid in het secundair onderwijs. (Decreet betreffende participatie op school, art. 21)
2. Decreet betreffende gelijke onderwijskansen (GOK-decreet)
Het GOK-decreet van 2002 voorziet in een ondersteuningsaanbod voor scholen. Scholen met een voldoende hoog aantal doelgroepleerlingen krijgen extra uren-leraar. De school ontvangt deze extra lestijden telkens voor een periode van drie jaar. De school schrijft daartoe een schoolspecifieke visie uit met een aantal concreet geformuleerde en realiseerbare doelstellingen.
De lokale overlegplatforms (LOP’s) helpen de scholen en lokale partners om de gelijke onderwijskansen te realiseren.
Meer info over dit ondersteuningsaanbod en over het LOP in de omzendbrief: Het gelijke onderwijskansenbeleid voor het secundair onderwijs.
Elke school kiest uit 7 thema's waar ze prioritair aan wil werken. De doelstellingen worden bepaald op basis van een analyse van de beginsituatie van de school.
- Preventie en remediëring
De motivatie voor ontwikkeling en leren bij de leerlingen verhogen en de ontwikkeling en/of leerwinst bij elke leerling maximaliseren. - Taalvaardigheid en taalonderwijs
Taalvaardigheid en functionele geletterdheid zijn twee hefbomen voor het leren. - Intercultureel onderwijs
De leerlingen stimuleren om hun sociale en culturele vaardigheden in diverse contexten positief aan te wenden. - Doorstroming en oriëntering
Door studiekeuze- en schoolloopbaanbegeleiding een optimale studiekeuze nastreven. - Socio-emotionele ontwikkeling
Werken aan een positief zelfbeeld en sociale competenties bij leerlingen. - Leerlingen- en ouderparticipatie
De kwaliteit van de leerlingen- en ouderbetrokkenheid op het klas- en schoolleven verhogen.
Een praktijkvoorbeeld:
Een secundaire school kiest ervoor de GOK-uren in te zetten voor de aanwerving van een maatschappelijk assistent. Deze helpt kansarme ouders zodat ze hun kinderen beter kunnen ondersteunen bij het leren. De maatschappelijk assistent beantwoordt vragen van ouders, geeft advies, begeleidt hen naar ondersteunende instanties, … Ouders kunnen op bepaalde dagen en uren bij hem/haar terecht. Deze dienst wordt discreet georganiseerd in een onopvallend lokaal op school.
Vraag toelichting bij het GOK-beleid
- Wat staat er in het GOK-plan? Welke doelen werden gekozen? Wat kwam er uit de beginsituatieanalyse?
- Via welke acties wil de school aan die doelen werken?
- Welke acties zijn al uitgevoerd?
- Welke acties moet het team nog uitvoeren? Is daarvoor externe hulp nodig?
- Hadden de acties het beoogde effect?
- Indien niet, hoe kunnen de acties bijgestuurd worden, zodat het beoogde effect toch bereikt wordt?
- Hoe kan de ouderwerking helpen om de doelen te bereiken?
Bespreek het thema in de ouderraad
Stel het GOK-beleid van de school kort voor op de ouderraad. Of vraag aan de directeur of GOK-leerkracht om dit kort toe te lichten.
Bekijk wat de rol van de ouderraad kan zijn:
- Zijn er opmerkingen of ideeën over het GOK-beleid vanuit de ouderraad?
- Hoe kan de ouderraad zijn steentje bijdragen aan het GOK-plan?
- Bespreek ook hoe de ouderraad zelf aan gelijke kansen kan werken. Krijgen alle ouders kansen om te participeren in de ouderwerking? Doet de ouderraad inspanningen om alle ouders te betrekken?
Denk samen met de school na over het gelijke kansenbeleid
Ouders en leerlingen kunnen mee nadenken over de prioriteiten van de school wat betreft gelijke kansen.
Een praktijkvoorbeeld:
In een secundaire school kwamen leerlingen, ouders, leraren en directie samen om het gelijke onderwijs-kansenbeleid voor de volgende schooljaren uit te tekenen. Ze organiseerden een aantal interactieve workshops. Aan de hand van heel concrete situaties konden de deelnemers aan den lijve ervaren wat ongelijkheid op school kan betekenen. In het verlengde daarvan mochten ze oplossingen of strategieën van aanpak voorstellen. Op deze manier werden er prioriteiten gesteld in het schoolbeleid rond gelijke kansen en werden methoden van aanpak naar voor geschoven.
Meer info.
Werk samen met de school aan gelijke kansen
Via de schoolraad kunnen ouders voorstellen doen om samen met de school concrete acties te ondernemen rond gelijke kansen.
Enkele voorbeelden:
- De ouderraad zorgt voor een warm onthaal van de ouders op oudercontacten of infomomenten. Ze maken zich kenbaar, wijzen de weg, beantwoorden de vragen van ouders, schenken een drankje, stellen een infostand op over de ouder- en schoolwerking, …
- Ouders van de ouderraad leiden de nieuwe ouders rond in de school. Op die manier ondervinden de nieuwe ouders wat ouderparticipatie kan betekenen.
- De ouderraad helpt mee om de (digitale) geletterdheid van ouders te verhogen.
- Organiseer een beroepenbeurs met getuigenissen van ouders over hun beroep en verhalen van oud-leerlingen over hun studie. Zo maak je het de leerlingen gemakkelijker om een studiekeuze te maken. Je kan hiervoor samenwerken met andere ouderwerkingen.
Nodig een ervaringsdeskundige in de armoede of een buurtwerker uit
Heb je er al eens aan gedacht om een ervaringsdeskundige in de armoede uit te nodigen? Via deze getuigenis ervaar je wat het betekent om arm te zijn en welke drempels kansarmen tegenkomen. Bij VZW De Link kan je een vorming of advies aanvragen.
Wil je een betere kijk krijgen op het leven in de sociale woonwijk in de buurt van de school? Neem dan contact op met het buurthuis in de schoolomgeving.
Vraag een VCOV-vorming aan over ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie
De VCOV biedt de vorming ‘Hoe nemen we ouders mee?’ aan, zowel voor schoolteams als voor ouderwerkingen.
- Omzendbrief: Het gelijke onderwijskansenbeleid voor het secundair onderwijs: lokale overlegplatforms en commissie inzake leerlingenrechten
- Omzendbrief: Gelijke onderwijskansenbeleid voor het secundair onderwijs: het geïntegreerd ondersteuningsaanbod
- Katholiek Onderwijs Vlaanderen: Gelijke onderwijskansen
- Centrum voor Taal en Onderwijs (CTO, KULeuven)
- Info van Onderwijs Vlaanderen over de lokale overlegplatforms (LOP’s)
- Kijkwijzer voor het GOK-beleidsplan SO en BuO van Katholiek Onderwijs Vlaanderen
- Steunpunt Diversiteit en Leren (Vakgroep Taalkunde, UGent)
VCOV, december 2022