Zoeken
Dit document is enkel zichtbaar voor leden van de VCOV.
Word nu lid
10 tips over ouderbetrokkenheid in OKAN
Ouderbetrokkenheid is belangrijk. Maar hoe werk je aan ouderbetrokkenheid in de onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers (OKAN)? Deze tien tips kunnen je op weg helpen:
1. Zorg voor een warm onthaal
Een eerste kennismaking met de school is erg spannend, zowel voor leerlingen als voor hun ouders. Een warm onthaal kan die spanning grotendeels wegnemen, mensen voelen zich sneller thuis en het contact verloopt dan meestal vlotter. Neem als schoolteam de tijd voor het eerste contact, zorg dat jullie gesprek niet constant onderbroken wordt en toon oprechte belangstelling. Ga ook na of de leerling en de ouders weten wat OKAN inhoudt. Een bezoekje in de klas, de refter of op de speelplaats kan heel nuttig zijn.
2. Maak tijd voor een uitgebreid intakegesprek
Een uitgebreid intakegesprek kost tijd, maar levert ook heel veel op. Ouders krijgen het gevoel dat ze hun verhaal kunnen doen en schoolteams kunnen heel veel informatie verkrijgen uit een degelijk en warm intakegesprek. Voorzie een tolk indien nodig. Bevraag goed op welke vlakken ouders ondersteuning nodig hebben. Noteer belangrijke zaken en kom er in een later gesprek op terug, zo geef je opnieuw aan dat de ouders zijn gehoord.
3. Communiceren in het algemeen
Communiceren met anderstalige ouders kan moeilijk zijn, maar ga het gesprek niet uit de weg. Voor laagdrempelige gesprekken kan het helpen om een vertaalapp te (laten) gebruiken. Schakel voor belangrijke en/of moeilijke gesprekken een tolk of een brugfiguur in, zodat de boodschap en alle nuances goed overkomen. Wees alert voor gevoelige en moeilijke zaken: ouders bespreken die mogelijks liever niet in het bijzijn van vrienden, familie of bekenden. Kies in dat geval voor een neutrale/onafhankelijke tolk.
Start het gesprek steeds in het Nederlands, maar schakel indien nodig en mogelijk over op een gemeenschappelijke taal. Op de VCOV-website vind je heel wat informatie over communicatie, waaronder schrijftips voor brieven aan ouders. Herbekijk ook het webinar van Wablieft, met tips over duidelijke taal. Kant-en-klare methodieken en activiteiten om ouders op school Nederlands te laten oefenen vind je in de map Oefenkansen Nederlands voor en door ouders.
4. Communiceren over (schoolse) resultaten
Een boodschap op het oudercontact formuleer je best kernachtig en duidelijk. De zogenaamde ‘sandwich-methode’, waarbij je eerst positieve feedback geeft, vervolgens minder positieve feedback en daarna afsluit met positieve feedback, blijkt niet voor alle ouders de meest effectieve methode te zijn. Positieve punten mogen zeker benoemd worden. Formuleer werkpunten echter wel altijd opbouwend, geef aan welke mogelijke oplossingen jij ziet en laat de ouders meedenken over mogelijke oplossingen.
5. Wees je bewust van drempels en verlaag ze waar mogelijk
Anderstalige ouders kunnen grote culturele drempels ervaren of ervaren cultuurverschillen tussen het schoolteam en zichzelf. Voorbeelden hiervan zijn:
- Geen eigen onderwijservaring hebben, of zelf slechte ervaringen hebben met onderwijs
- Geen kennis hebben van het onderwijssysteem
- Veel onbekend vakjargon tegenkomen
- Vooroordelen hebben
- Machtsongelijkheid ervaren
- Angsten ervaren (bijvoorbeeld dat ouders moeten doen wat leerkrachten zeggen, anders zijn ze bang dat de kinderen worden weggenomen)
Heel wat van deze drempels zouden al aan bod kunnen komen tijdens het intakegesprek. Erken de gevoelens van ouders en geef duidelijke informatie.
6. Leg uit wat je verwacht van ouders
Anderstalige ouders hebben vaak geen eigen of eerdere ervaringen met het Vlaamse onderwijssysteem . Zaken die voor het schoolteam vanzelfsprekend lijken, zijn dat niet altijd voor ouders. Veel ouders voelen schroom om verduidelijking te vragen. Expliciteer altijd goed de verwachtingen ten opzichte van ouders. Check nadien of de ouders het hebben begrepen door het hen zelf nog eens te laten verwoorden (op de vraag ‘hebben jullie het begrepen?’ zullen veel ouders ‘ja’ antwoorden omdat ze niet eerlijk durven te zijn). Het is ook zinvol infomateriaal mee te geven aan ouders, zodat zij dat later en op hun gemak nog eens kunnen bekijken.
Het kan nuttig en interessant zijn ouders te bevragen over hun verwachtingen ten opzichte van de school en van hun kind. De start in OKAN is vaak zeer intensief: leerlingen krijgen heel veel info te verwerken. Soms gebeurt het dat ouders verwachten dat het allemaal wel lukt als er hard genoeg gestudeerd wordt. Help ouders en begeleid hen stap voor stap naar realistische verwachtingen.
7. Organiseer laagdrempelige activiteiten
Nodig ouders niet alleen uit voor formele activiteiten zoals het oudercontact, maar ook voor laagdrempelige (gratis) activiteiten. Een openklasdag kan een ideale gelegenheid zijn om ouders te laten kennismaken met de werking van de school. Een koffiemoment waarop ouders elkaar kunnen ontmoeten en spreken (al dan niet met behulp van een tolk) kan een gevoel van verbondenheid creëren. Een optreden, een quiz, een weggeefwinkel, … zijn ontspannende activiteiten. Voorzie eventueel kinderopvang om de ouders de gelegenheid te geven om bij de activiteiten aan te sluiten. Leuke ervaringen met de school versterken de vertrouwensband. Ze zijn noodzakelijk om ook minder aangename momenten, zoals een slecht nieuws gesprek, mogelijk te maken.
8. Ondersteun ouders bij het gebruik van het (digitale) leerplatform en de agenda
Het gebruik van een agenda of een (digitaal) leerplatform lijkt misschien eenvoudig, maar is dat zeker niet altijd. Geef duidelijke en stapsgewijze informatie aan ouders, bijvoorbeeld tijdens een eerste oudercontact of een infoavond. Misschien zijn er wel lokale organisaties die de school daarbij kunnen ondersteunen? Als ouders meerdere kinderen op de school hebben, kan het ook heel nuttig zijn hen informatie te geven over hoe zij gemakkelijk kunnen switchen tussen de verschillende accounts.
9. Erken de ervaringsdeskundigheid van ouders
Zie de ouders als gelijkwaardige partners en erken de ervaringsdeskundigheid van de ouders. Ouders kennen hun kind op een andere manier dan de leerkracht het kind kent. De informatie van school en ouders kan zeker complementair zijn. Wees je er ook van bewust dat dé OKAN-ouder niet bestaat: er is net als onder de leerlingen ook onder de ouders een enorme diversiteit.
10. Als er geen ouders zijn
Sommige leerlingen hebben geen ouders (bij hen in de buurt). In dat geval draagt iemand anders de zorg en verantwoordelijkheid voor het kind. Op de VCOV-infopagina ‘Voogden van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen’ vind je heel wat informatie over voogden en de taken die zij moeten opnemen met betrekking tot het onderwijs.
Bekijk het VCOV-vormingsaanbod
Bekijk het vormingsaanbod van de VCOV en ontdek o.a. onze pedagogische studiedagen, bijvoorbeeld:
- Alle ouders betrekken bij de school